29. Nuchter worden

"Spiritualiteit is wensdenken. Het verdeelt de werkelijkheid in materieel en spiritueel. Die tweedeling bestaat niet. Er is geen pad. De werkelijkheid is al naadloos en alle dingen gaan voorbij. Wees zoals je bent is de wijsheid, niet om een wannabe te zijn voor een luchtkasteel."

John Troy op Facebook

Het woord "spiritualiteit" heeft me lang de kriebels gegeven. Het deed me denken aan new age bliss ninnies met "genezende kristallen". Het heeft ook iets elitairs, iets dat mensen verdeelt in spirituele en niet-spirituele personen...

Maar het kan ook iets betekenen dat ons feitelijk verbindt, omdat het fundamenteel is voor alle voelende wezens: spiritualiteit is voor mij de relatie die ik heb met de werkelijkheid, en alles wat deze relatie kan verhelderen.

Zoals ik het zie, betekent verheldering het afleren of doorzien van alles wat we denken te weten over de werkelijkheid. Alleen dit kan ons in contact brengen met wat echt is...

Op dit moment, terwijl ik dit schrijf, heb ik een beetje een kater en voel ik me beroerd en een beetje schuldig over een vergadering die ik de dag ervoor had. Maar als ik denk aan het verbazingwekkende feit dat ik al deze dingen toch maar kan voelen, voel ik me tegelijkertijd dankbaar en komt er een glimlach op mijn gezicht.

Het is ongelooflijk om te leven en je daarvan bewust te zijn. Het plaatst alles in perspectief.

Spiritualiteit, zoals ik het nu begrijp, is het besef van verbonden zijn (niet proberen om verbonden te worden), één zijn met alles om me heen, het is doelloos, ongericht, ontspannen, een open ervaring. Als een kind dat speelt. We weten dit en verlangen naar de onschuld en verbondenheid die verloren lijkt te zijn gegaan. Het is niet verloren. Het wordt alleen bedekt door alle zogenaamde "kennis" die we in de loop der jaren hebben opgedaan. Natuurlijk is sommige kennis uiterst nuttig en behulpzaam, maar wat we denken te weten over wie we zijn, wat dit leven is of zou kunnen betekenen, verdoezelt datgene waar we geen woorden voor nodig hebben om te ervaren, om te zijn.

Shiv Sengupta van Advaitaholics Anonymous zegt het als volgt:

"Uiteindelijk gaat spiritualiteit over nuchter worden. De moed ontwikkelen om het leven te zien zoals het is, zonder het op te blazen met escapistische liefde en luchtige sprookjesretoriek, noch toevlucht nemen tot een nihilistische berusting door te verklaren dat alles slechts illusie is en daarom zinloos."

Spiritueel anarchisme

Anarchisme, of beter gezegd de geest van anarchisme, heeft me nooit echt verlaten. Het kwam bij me terug nadat ik de spirituele bagage had afgeworpen die ik in al die jaren had verzameld. Gelukkig had ik daar hulp bij. Het lezen van de woorden van een paar vrije geesten (ontmoet ze achterin dit boek) maakte me duidelijk dat ik een leugen leefde, een leugen van valse spiritualiteit, een spiritualiteit gevuld met en beheerst door overtuigingen in plaats van weten, in plaats van dit leven te zijn.

Wees je er ook van bewust dat je geen cynicus of nihilist moet worden. Sluit jezelf niet af, doe niet alsof het je niets kan schelen. Wijs de mogelijkheid om het leven te ontmoeten zoals het zich aandient niet af. Het leven is glorieus, verbazingwekkend, vol sterren en baby's, het gevoel van regen op je huid en ja, ook de geur van stront, het gevoel van liefdesverdriet, de pijn in je maag en je hond die je gezicht likt als je thuiskomt. Het leven heeft gelach en verdriet, woede en angst en ook de beste koffie die je kunt krijgen. En vergeet chocolade niet!

Laat niemand of iets dicteren wat of hoe je moet zijn, hoe je je moet voelen.

SSpiritueel anarchisme betekent ontnuchteren, al je overtuigingen onderzoeken en ze laten vallen als er geen echt bewijs voor is. Alle overtuigingen komen voort uit externe autoriteit die geïnternaliseerd is.

Wees je ervan bewust dat denken dat je al een ongelovige bent waarschijnlijk betekent dat je misleid bent en onder invloed staat van agnostische, atheïstische of materialistische ideeën.

Als anarchisme gaat over vrijheid van externe autoriteit, dan gaat spiritueel anarchisme over vrijheid van alle geïnternaliseerde autoriteit.

Spritueel anarchisme in het kort:

1. Spiritueel anarchisme, zoals het hier gedefinieerd en begrepen wordt, gaat over het besef dat geen enkel geloof geldig is en niemand iets met absolute zekerheid weet - zelfs dit niet. Er zijn geen in steen gebeitelde principes, er zijn geen hiërarchieën, geen meesters, geen verlichten, geen tradities.
2. Er zijn geen "hogere" of permanente toestanden of "niveaus" van bewustzijn. Het leven heeft geen voorkeur voor welke staat dan ook.
3. Ontwaken kan gebeuren zoals en wanneer het leven het brengt.
4. Spiritueel anarchisme is volledig agnostisch over de uiteindelijke of fundamentele aard van de werkelijkheid. We kunnen niet buiten onze "geest" gaan, wat "geest" ook moge betekenen.
5. Spiritueel anarchisme is geen filosofie, geen wereldbeeld en zeker geen vorm van politiek. Het gaat over ontnuchteren en een heldere geest hebben.
6. Er is geen vast "zelf" of "ziel" en er zijn nergens blijvende "dingen". Hoop is niet nodig. De realiteit, wat die ook is, gebeurt zoals hij gebeurt. Er is geen persoonlijke vrije wil (hoewel het wel zo kan aanvoelen) en de realiteit kan niet gemanipuleerd of gedwongen worden om anders te zijn dan hij op dit moment is.
7. Er is niets verborgen. Er zijn geen "geheimen". Niets hoeft onthuld te worden.
8. De werkelijkheid, in al haar schoonheid en wreedheid, is zo onschuldig als een pasgeboren baby. Noch "kwaad" noch "goed" bestaat.
9. Spiritueel anarchisme is nergens voor of tegen. Het heeft geen vlag en geen verdediging nodig. Het heeft geen andere keuze dan te accepteren wat er gebeurt, zelfs als het lijkt te betekenen dat iemand ergens voor of tegen is.
10. Spiritueel anarchisme gaat niet over "spiritueel" of "non-duaal" zijn. Dit is precies wat als onwaar wordt herkend. Het gaat over natuurlijk zijn..
11. Spiritueel anarchisme heeft geen antwoorden, klampt zich nergens aan vast en is voor altijd in vrije val, nooit grond rakend.
12. Spiritueel anarchisme verwacht verrassingen, paradoxen en anomalieën. Het universum lijkt geen nette opgeruimde plek te zijn.
13. Tenslotte is spiritueel anarchisme geen "waarheid" en zeker niet "De Waarheid"; er kan uiteindelijk niets uit geconcludeerd worden, er is geen copy-right en niemand bezit het.

Het proces van ontnuchteren

Hoe word je nuchter? Hoe ontdoe je je van alle dingen waarin je gelooft? Dat kun je niet. Niet helemaal, niet van de ene op de andere dag. Misschien moedigt dit boekje je aan om op onderzoek uit te gaan. Waarschijnlijk ben je daar al mee bezig. Zoals ik in het begin al zei, dit is voor twijfelaars. Blijf gewoon twijfelen. Het proces heeft zijn eigen dynamiek en zal nooit helemaal stoppen. Er is altijd meer om naar te kijken, als jij het toelaat, als het leven het toelaat.

En je moet ook niet het kind met het badwater weggooien. Sommige overtuigingen zijn heel nuttig. Ik geloof bijvoorbeeld dat Tokio bestaat, ook al ben ik er nooit geweest. Er is genoeg bewijs voor mij om op dat geloof te vertrouwen.

Aan de andere kant, overtuigingen die niet aanvoelen als overtuigingen, maar als absolute waarheden, dat zijn de overtuigingen die je echt moet onderzoeken. Alles is een overtuiging, behalve het leven in en als dit moment. Ben je ervan overtuigd dat er niets is na de dood? Of ben je ervan overtuigd dat je de dood op de een of andere manier zult overleven? Denk nog eens na: je bent nu niet dood, dus hoe kun je dat weten?

"Zou je bereid zijn om, al is het maar voor één moment, alle leraren en leringen, alle bevelen en praktijken op te geven, om gewoon te voldoen aan wat er op elk moment verschijnt, zonder begeleiding of referentiepunten om je te vertellen wat waar is, of hoe je moet leven? Hoe zou het zijn om jezelf niet langer te situeren in een leer of leraar, om niet langer geïdentificeerd te worden met een conceptueel kader of spirituele filosofie - niet de jouwe, niet die van Boeddha, niet die van Jezus, van niemand? Hoe zou het voelen om te leven zonder kaarten, zonder mentale conclusies, zonder eindbestemmingen, om niet langer te verwijzen naar enig idee in de geest over hoe iets zou moeten zijn?"

John Astin, This Is Always Enough

Wees stil

Vrij zijn van geïnternaliseerde autoriteit betekent een heldere geest hebben, en een heldere geest kan stil zijn, en in die stilte weet je.

Dit is wat Papaji hierover te zeggen had. Wat zijn volgelingen ook mogen zeggen of geloven, dit is naar mijn mening er krek bovenop:

"Als ik over stilte spreek - als ik zeg dat je stil moet zijn - is het niet voor iedereen gemakkelijk te volgen. De meeste mensen hier hebben verschillende achtergronden, praktijken, sadhana's; en daarom voelen ze dat ze iets moeten doen, iets in praktijk moeten brengen. Als ik zeg: "Zwijg", is dat geen praktijk. Er valt niets te doen en niets ongedaan te maken. Dit kan niet gevolgd worden. Er is niets om over na te denken, geen noodzaak om enige inspanning te leveren. Dit is een indicatie van de rust waar ik het over heb. Waarheid bestaat altijd. Bestaan alleen is. Het wordt satyam genoemd.

We spreken over verlichting, maar eerst hebben we gebondenheid gecreëerd. Bondage bestaat niet. Hoe kun je iets verwijderen dat niet bestaat? Eerst leggen leraren een concept van gebondenheid op en dan worden verschillende praktijken voorgeschreven. Er mogen dan miljoenen boeken in de wereld zijn, elke dag worden er duizenden meer gepubliceerd. Nergens staat: "Wees stil". Als je eenvoudigweg zegt "Wees stil", waar moet de rest van het boek dan over gaan?

Er is helemaal geen onwetendheid; er is alleen bestaan - er is alleen satyam. Als je eenvoudigweg zwijgt, zul je weten dat alleen dit bestaat. Voordat de zon 's morgens vroeg opkomt, probeert ze niet eerst de duisternis van de nacht te verwijderen. De zon zegt niet: "Laat me de duisternis wegvegen en pas dan, overdag, zal ik opkomen." Voor de zon is er geen licht, er is geen duisternis die verwijderd moet worden. De zon weet niet eens dat er zoiets als nacht bestaat. Welke praktijk is nodig om duisternis te verwijderen, waar is deze duisternis? Alle praktijken impliceren de realiteit van duisternis, van onwetendheid, terwijl ze in feite niet bestaan. De rivier in het zand is een luchtspiegeling; ze bestaat niet, ze heeft nooit bestaan. Als je dichter en dichter gaat is het zand niet eens nat; het is slechts een geloof dat ons achter een fata morgana aan laat rennen, niets anders.

Er is alleen satyam; er is alleen Waarheid. Wat is er nodig om te oefenen? Het is enkel de beoefening die de waarheid verbergt."

"Wees stil" klinkt misschien heel eenvoudig, maar het moet niet worden opgevat als een voorschrift, als iets dat je kunt doen. Dat kun je niet. Maar het kan wel gebeuren. Als er genoeg ruimte is, kan het leven de ervaringsruimte 100% vullen en dan weet je..

Het kan inderdaad niet gedaan worden door welke oefening of methode dan ook om stil te zijn. Dat zou alleen maar het idee versterken dat je dit zou kunnen. Wanneer het gebeurt, zal het voelen als genade... Het is niet aan jou of mij. Het is aan het leven.