13. Geloven

De meeste mensen zien hun overtuigingen niet. In plaats daarvan vertellen hun overtuigingen hen wat ze moeten zien. Dit is het simpele verschil tussen helderheid en verwarring.

Matt Kahn

Zoals eerder gezegd, berust geloof noch op bewijs noch op rede. Waarop berust het dan wel? Waarom geloven mensen?

Hier volgen een aantal overwegingen:

• Het is vanaf de geboorte ingeprent. Kinderen die opgroeien in een religieus gezin zullen normaal gesproken de religie van hun ouders aannemen, wanneer deze ouders hun kinderen actief indoctrineren.

• Het geeft het gevoel bij een gemeenschap te horen. Wij zijn sociale wezens die graag geaccepteerd worden in groepen. Bij een groep horen voelt veilig en gezellig.
• Het geeft hoop en troost. Veel mensen kunnen niet accepteren dat er "niets" is als ze sterven. En ook het idee dat er "iemand" over hen waakt, geeft een troostend gevoel.
• Het geeft houvast en betekenis. De wereld is complex en vol onbegrijpelijkheden en het leven lijkt soms zinloos en wreed. Veel mensen vinden dat onverdraaglijk. "Gods plan" of bijvoorbeeld een socialistisch Utopia kan dan een antwoord bieden. Denk ook aan het geloof in "toeval bestaat niet", "alles gebeurt met een reden" of "dit moest zo zijn" en het geloof in "de wet van de aantrekkingskracht". Anderen geloven in "liefde" of "het lot". En ook het geloof in astrologie en waarzeggerij (Tarot, I Tjing, handlezen en dergelijke) is van hetzelfde laken een pak.
• Het geeft een gevoel van superieure identiteit. Denk aan geloven in bezoekende aliens of engelen of het aanhangen en verkondigen van bizarre samenzweringstheorieën. Zulke mensen voelen zich "speciaal" of zelfs "uitverkoren".
• Het geeft een verklaring voor dingen die (nog) niet begrepen worden. Hier ligt de oorsprong van het grootste deel van religie. De wetenschap heeft goed werk geleverd door verklaringen te geven die nu veel logischer zijn dan de verhalen van religie.
• En tenslotte: mensen geloven graag. Het geeft een vals gevoel van veiligheid en rust, in een wereld die totaal onveilig en onvoorspelbaar is.

En ook wetenschappers kunnen zich verliezen in bizarre, onbewijsbare hypotheses, zoals bijvoorbeeld het idee dat het universum zichzelf als simulatie heeft voortgebracht..

Religieus geloof heeft een aantal hoofdthema's, zoals geloof in een individuele ziel die de dood overleeft, geloof dat het leven een bepaalde betekenis heeft en geloof in een Persoon of principe dat het leven en het universum heeft voortgebracht. Laten we met het laatste beginnen.